PANİK ATAK
Nefes almakta zorluk mu çekiyorsunuz?
Göğsünüz mü sıkışıyor?
Boğulur gibi mi oluyorsunuz?
Kalbiniz hızlı mı atıyor?
Nedensiz terlemeniz mi var?
Elleriniz, ayaklarınız mı uyuşuyor?
Baş dönmesi ve sersemlik haliniz mi var?
Gözünüz mü kararıyor?
Vücudunuzda karıncalanmalar mı oluyor?
Üşüme, ürperme ya da ateş basması mı yaşıyorsunuz?
Nedensiz tekrarlayan bulantı ve karın ağrılarınız mı var?
Kendinizi ya da çevrenizdekileri değişmiş, tuhaf veya farklı mı hissediyorsunuz?
Kontrolünüzü kaybedeceğinizden ya da çıldıracağınızdan mı korkuyorsunuz?
Aniden öleceksiniz gibi mi geliyor?
Bir türlü huzur bulamıyor musunuz?
Ayaklarınızın bağı mı çözülüyor?
Koşmak, kaçmak mı istiyorsunuz?
Hepsinden öte, sebepsiz görünen bir korkunuz mu var?
Her an korkulu bir bekleyiş içinde misiniz?
Yukarıdaki belirtilerden birkaç tanesini yaşamak bir panik atak belirleyicisi olarak kabul edilebilir. Birçok ruhsal ve bedensel rahatsızlık panik atağa ve benzeri şikayetlere sebep olmaktadır. Bu nedenle kendisinde panik atak belirtileri olduğunu düşünen bir kişinin yanlış tedavi alma riskinin oluşmaması (kalp krizi geçireceklerini, felç olabileceklerini, kontrolü kaybedeceklerini…) için öncelikle bir hekim tarafından değerlendirilerek rahatsızlığının panik bozukluk olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir.
Panik Atak Nedir?
Panik atak belirgin bir neden olmaksızın, yoğun bedensel tepkiler ile kendini gösteren ve zaman zaman tekrarlayabilen bir korku nöbeti olarak tanımlanabilir. Bedensel belirtiler şiddetlendikçe kişi dikkatini daha yoğun olarak bedenine yöneltir ve hissettiği korku artmaya başlar. Kişi kalp krizi geçireceğinden, öleceğinden veya kontrolü tamamen kaybederek delireceğinden korkmaya başladıkça atak şiddetlenmeye başlar.
Panik Bozukluk Nedir?
Panik atakların tekrarlayıcı şekilde gerçekleşmesi ve panik atakların yaşanmadığı dönemde kişinin panik atak yaşayacağına dair yoğun kaygı duyması durumu panik bozukluk olarak adlandırılmaktadır. Panik bozuklukta, panik ataktan farklı olarak “Beklenti anksiyetesi” durumundan bahsedilmektedir. Beklenti anksiyetesi panik ataklar arasındaki süreci kişinin gergin, kaygılı, tetikte hissederek her an tehlikede ve yeni bir panik atak gelebilir düşüncesine kapılması olarak açıklanabilir.
Panik Atakta Agorafobi
Panik atak yaşayan kişi zaman içerisinde atak yaşadığı belirli yerleri veya durumları atakla ilişkilendirmeye başlar. Daha önce atak yaşadığı durumlardan, ortamlardan kaçınmaya başlar kişi ve bu durum bir süre sonra günlük yaşantısını kısıtlayacak noktaya kadar getirebilir. Kişi panik atak yaşarsa uzaklaşamayacağı veya yardım alamayacağı sinema, asansör gibi kapalı alanlardan kaçınma davranışı sergileyebilir. Bu durum evden dışarı tek başına çıkmama kadar ciddi bir noktaya gidebilir.
Kaç veya Savaş Tepkisi Nedir?
Panik atak esnasında yaşanan anksiyete tehdit veya tehlikeye karşı bir tepkidir. Bilimsel olarak kısa dönemli anksiyete tepkisine kaçma-savaşma tepkisi adı verilir. Böyle adlandırılır çünkü anksiyetede ortaya çıkan bütün psikolojik ve bedensel değişiklikler tehlikeyle ya savaşmaya ya da tehlikeden kaçmaya dönüktürler. Bunun nedeni anksiyetenin temel amacının organizmayı korumak olmasıdır. İnsanoğlunun ortaya çıktığı ve yaşadığı tehlikelerle dolu ilkel ortamda insan bir tehlikeyle karşı karşıya geldiğinde hemen kaçma ya da savaşma tepkisini oluşturan otomatik bir mekanizmanın organizmada hakimiyeti ele alması son derece yaşamsaldı. Bugünün göreceli olarak güvenli dünyasında bile bu gerekli bir mekanizmadır. Hayalinizde yolda karşıdan karşıya geçerken üzerinize doğru korna çalarak bir kamyonun gelmekte olduğunu canlandırın. Eğer hiç bir anksiyete duymuyorsanız büyük olasılıkla ezilirsiniz. Ama bedenimizde bulunan alarm sistemi olan anksiyete sayesinde kaçma-savaşma tepkiniz hakimiyeti ele alacak ve sizin daha güvenli bir yere koşmanızı sağlayacaktır. Bu durumun ana fikri çok yalındır- anksiyetenin amacı organizmayı korumaktır, ona zarar vermek değildir. Panik atak esnasında yaşanan anksiyetenin yani algınan tehdit veya tehlikenin gerçek bir karşılığı olmadığı için verilen tepkiler de anlamsız görünmekte ve korkutucu olmaktadır.